Nasıl Yazıyorlar: Reşat Nuri Güntekin

Romanları ve oyunları – özellikle Çalıkuşu romanının yayımlanmasından sonra- geniş halk kitleleri arasında büyük bir ilgi ve beğeniyle izlenen Reşat Nuri, II. Abdülhamit devrinden çok partili demokrasiye kadar Türkiye ’nin en bunalımlı dönemlerini bizzat yaşamış, tarihsel, toplumsal ve siyasal olayların Türk insanı ve toplumu üzerindeki etkilerini başarıyla yansıtmış bir yazardır.

Kullandığı günlük konuşma dili ve toplumsal ve edebi temlerle geniş bir okuyucuya sahip olan Reşat Nuri yazdığı yapıtların oluşumunu ve gelişimini şöyle anlatır: “Hiçbir zaman derhal mevzuun plânını yapıp yazmaya başladığım vaki değildir. Bulduğum mevzuu zihnimde bir köşeye atarım. Onu francala hamuru gibi kendi kendine kabarması için uzun müddet bırakırım. Çok defa aradan birçok senelerin geçtiği vakidir. Bu müddet zarfında mevzua bazı ilâveler yaparım. Bazı kısımlarını atarım. (…) Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin etmeden yazıya başlamam. Evvelâ bir umumî şema yaparım. Fakat eser henüz definitif olmamıştır. Ortada şahıslar ekseriya hüviyetlerini değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim vak’alar, yeni şahıslar gelir. Böyle, çalakalem, bir müsvette yaparım. Sonra ikinci müsvetteye başlarım. Bu birincinin retuşudur, romanın asıl yazılışıdır.”

Anlatıcı ’nın araya girmesinden doğan sakıncaları, olayları kahramanın ağzından aktararak aşmaya çalışan yazar, bu yönüyle önemli bir roman tekniğine de dikkat çeker: “Ben kahramanlardan birini alıp onun ağzından anlatmayı daha kolay bulurum. Hem bu suretle vak’alar dağılmaz. Vak’ayı anlatan kahraman vahdeti muhafaza eder. Bunun bir iyiliği daha vardır: romancı mesuliyetin mühim bir kısmını üstünden silkip atmış olur. Ekseriya bir romancının yaptığı bir tasvir okuyucuya soğuk gelebilir. Çok defa okuyucular romancının bir adamı anlatışını beğenmeyebilir. İşte romanı kahramanın ağzından anlatırsanız mesuliyetin bir kısmı sizden ziyade kahramanın görüşüdür.” (1933’te Hikmet Feridun Es’e Muhit dergisi için verdiği röportajdan)