fbpx

Dinamik İkili: Kurgu ve Karakter

Ronald B. Tobias*

Kurgu ve karakter. Bunlar birlikte çalışırlar ve birbirlerinden ayrılmazlar. Hikâyenizi geliştirdikçe okurun önemli karakterlerinizin yaptıkları şeyleri neden yaptıklarım bilmek isteyeceğini unutmayın. Onların motivasyonu budur. Bir karakterin neden bir şeyi değil de, karşıtını yaptığını anlamak için mantıklı bir bağ olmalıdır (eylem/tepki). Ancak karakteriniz beklenen bir şekilde davranmamalıdır, o zaman hikayeniz de tahmin edilen bir şey olur ki, bu da sıkıcı demenin daha kibar yoludur.

Karakterin davranışı bizi zaman zaman şaşırtmalıdır (Neden böyle yaptı?); ancak eylemi incelediğimizde bunun neden olduğunu anlamalıyız. Neden ve etki arasında mantıklı bir bağ olması bunun apaçık olmasını gerektirmez. Aristotle karakterlerin eylemleri sonucunda mutlu ya da mutsuz olduklarını hissetmiştir. Mutlu veya mutsuz olmak süreci kurgunun ta kendisidir. Bir kişinin başına gelen olaylar onu değiştirir. Bu değişiklik sonunda herhalde daha mutlu veya üzüntülü (ve akıllı) olur. Aristotle kurguyu karakterin önüne almıştır. Bugün böyle olmasını kabul etmeyiz. Ama bir kişinin kim olduğunu onun ne yaptığı ile anladığımız da doğrudur. Eylem eşittir karakter. Bir karakterin kendisi hakkında söyledikleri o kadar önemli değildir. Network ve Hastane gibi filmlerin yazarı Paddy Chayevski yazarın önce bir dizi olay yaratmak zorunda olduğunu söylemiştir. Bu olayları bir kere yerleştirdikten sonra onları mümkün kılan karakterleri yaratmalısınız. “Karakterler hikayeyi gerçekleştirmek için biçimlenirler,” diyor Chayevski.

Karakteriniz bir şeyler yaparak canlanacaktır, bir kenarda oturup bize yaşam ya da o anın bunalımı hakkındaki düşüncelerini söyleyerek değil. Söylemeyin, yapın. O zaman başlıca karakterleriniz hikayenizdeki diğer karakterlere kıyasla gelişecektir. Lawrence of Arabia’da başlıca karakteri derinlemesine görmemizi sağlayan kısa bir sahne vardır. Sahnenin amacı Lawrence’m kişisel bedeli ne olursa olsun, hedefine eriş­meye kararlı olduğunu göstermektir.

Lawrence parçalanmış bir Arabistan’ı birleştirme hedefini gerçekleştiremeyecek kadar zayıf olduğundan korkmaktadır. Dünyayı fethe çıkmış o tipik maço erkeklerden biri değildir; hatta her türlü acıdan korkmaktadır. Arkadaşları arasında otururken, “Dostlar, ben bu işi başaracağımdan emin değilim,” demesi kendisi için kolay olurdu. Konuşma ucuzdur.

Filmdeki sahne çok daha yoğundur ve içinde bir tek diyalog yoktur. Sadece eylem vardır. Lawrence tek başınayken bir kibrit yakar ve alevi parmaklarını yakana kadar elinde tutar. Hikayenin bağlamı içinde bu gösterişçilik değildir. Lawrence’m acıdan korktuğunu biliriz, bu nedenle korkuyu yenmek için kibritle parmaklarını yakmasını anlarız. Bu sahne daha ilerde Lawrence yakalanıp da Türkler tarafından işkenceye tutulduğunda önemli olur.

Şu halde kurgu, karakterin bir fonksiyonu ve karakter de kurgunun fonksiyonudur. İkisinin anlamlı bir şekilde bölünmesi mümkün değildir. Ortak alanları eylemdir. Eylem olmasa karakter ve eylem olmasa hikaye olmayacaktır.

Son bir nokta: Bu kitabın ileriki bölümlerinde kurguları eylem-temelli ve karakter-temelli kurgular diye ayıracağım. Karakter ve eylemin bölünemeyeceğini söylediğim halde bu ayrımı nasıl yaptığımı sorabilirsiniz. Eh, göründüğüne göre bölünebilirmişler. Bu bölünme sizin görüşünüze dayanır. Eğer yazar olarak olaylar (eylem) hakkında bir hikaye yazar ve karakterlerinizi o eylemin olması için yaratırsanız, eylem temelli bir kurgu yazıyorsunuz demektir. Dikkatiniz insanlar üzerinde değil, olaylar üzerinde yoğunlaşmıştır. Diğer yandan, karakterlerin en önemli unsur olduğu bir hikâye yazıyorsanız, karakter-temelli bir kurgunuz var demektir.

Kaynak:  Roman Yazma Sanatı s.69-70, Say Yayınları

Yaratıcı Yazarlık 154 Adet Yazı
Yaratıcı Yazarlık, esasında birçok kişinin kafasındaki yazar imajının kendisidir. Yani kurguladığı veya gerçeğe dayalı bir konuyu kurgulayarak roman, hikaye vb. edebi türde ifade etmen uğraşı. Yaratıcı yazarlar sıklıkla “tıkanma” veya “kısırlaşma” denilen dönemlere girerler. Yazarken zorluk yaşarlar. Bu zamanlarda onlara yol gösterecek teknikler, moral verecek alıntılar ve fikir verecek yerli veya yabancı yazarların deneyimleri bu sitede Türkçe olarak yer alacak.

İlk Yorumu Sen Yap!

Yorum Yap!